Program profilaktyczno-wychowawczy   

Szkoły Podstawowej nr 1 w Jaworzu

1.1 Wstęp.

Szkoła Podstawowa nr 1 w Jaworzu im Marii Dąbrowskiej jest placówką z osiemdziesięcioletnią tradycją.

Program ten jest skierowany do wszystkich uczniów Szkoły Podstawowej nr 1

w Jaworzu. Jest odpowiedzią na potrzeby, problemy i zagrożenia, jakie mogą pojawić się w klasie, szkole i środowisku. Został opracowany po wcześniejszym rozpoznaniu potrzeb uczniów, po zasięgnięciu opinii  rodziców oraz Samorządu Uczniowskiego. Stanowi wytyczne do pracy wychowawczej i profilaktycznej dla dyrektora szkoły, specjalistów szkolnych, wychowawców, nauczycieli, Samorządu Uczniowskiego, pracowników administracyjnych oraz organizacji i instytucji wspomagających prace szkoły, przy współudziale rodziców i z uwzględnieniem ich oczekiwań dydaktyczno– wychowawczych.

Treści programu są zgodne ze Statutem szkoły i przepisami regulującymi prawo oświatowe.

25 stycznia 2018 r. weszły w życie przepisy znowelizowanego rozporządzenia w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach oświatowych działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Przepisy zmienionego rozporządzenia zostały uzupełnione o regulacje podkreślające konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na zagrożenia związane  z używaniem nowych substancji psychoaktywnych i środków zastępczych tzw. dopalaczy.  W regulacji zaakcentowano rolę Policji oraz państwowych wojewódzkich i powiatowych inspektorów sanitarnych, jako ważnych partnerów szkoły w działaniach profilaktycznych, szczególnie w kwestii środków zastępczych.

Mając na uwadze skuteczność prowadzonej przez szkołę profilaktyki narkomanii, w rozporządzeniu podkreślono, że wszystkie działania powinny być podejmowane na podstawie wyników aktualnej diagnozy czynników ryzyka i czynników chroniących oraz stanowić integralną część programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki.

Działalność oparta na wynikach diagnozy wymaga prawidłowego planowania celów i sposobów ich realizacji, monitorowania oraz oceny efektów. Działania wychowawcze i profilaktyczne prowadzone wśród uczniów oraz ich rodziców powinny uwzględniać programy i strategie oparte na naukowych podstawach lub o potwierdzonej skuteczności. Prawidłowo prowadzona interwencja profilaktyczna powinna wykazać zmiany w postawach, intencjach, przekonaniach oraz w zachowaniach dzieci i młodzieży.

Szkolny program profilaktyczno – wychowawczy jest skierowany do wszystkich uczniów Szkoły Podstawowej nr 1 w Jaworzu. Jest odpowiedzią na potrzeby, problemy i zagrożenia, jakie mogą pojawić się w klasie, szkole i środowisku. Został opracowany po wcześniejszym rozpoznaniu potrzeb uczniów, po zasięgnięciu opinii Rady Rodziców oraz przedstawicieli Samorządu Uczniowskiego. Stanowi wytyczne do pracy wychowawczej i profilaktycznej dla dyrektora szkoły, specjalistów szkolnych, wychowawców, nauczycieli, Samorządu Uczniowskiego, pracowników administracyjnych oraz organizacji i instytucji wspomagających prace szkoły, przy współudziale rodziców i z uwzględnieniem ich oczekiwań dydaktyczno – wychowawczych.

W roku szkolnym 2019/20 szkoła liczy 416  uczniów w klasach I – VIII. W skład szkoły wchodzi 7 oddziałów klas 1-3 i 12 oddziałów klas 4-8 szkolnych. Kadrę pedagogiczną stanowi 45 nauczycieli. Szkoła posiada 14 sal dydaktycznych dla klas I-VIII: klasopracownię biologiczną ,klasopracownię fizyko-chemiczną,  pracownię komputerową,  bibliotekę, bibliotekę multimedialną, świetlicę szkolną, stołówkę, gabinet higienistki, gabinet pedagoga/logopedy, gabinet psychologa szkolnego, salę do zajęć specjalistycznych, halę sportową, salę gimnastyczną oraz kompleks sportowy, plac zabaw. Placówka jest wyposażona w pomoce dydaktyczne umożliwiające pracę metodami aktywnymi z uwzględnieniem technologii komputerowej. Każda sala lekcyjna wyposażona jest w sprzęt komputerowy, tablice interaktywne bądź projektory. Szkoła ma bogatą ofertę zajęć pozalekcyjnych. Do nich należą: zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze z języka polskiego, matematyki, języka angielskiego, zajęcia korekcyjno- kompensacyjne, logopedyczne, rewalidacyjne, zajęcia z pedagogiem i psychologiem, zajęcia ogólnorozwojowe dla klas I-III, koła przedmiotowe z języka polskiego, matematyki, biologii, zespół wokalny i instrumentalny, zespół regionalny, koło robotyki i koło plastyczne, szachy, SKS, UKS , gimnastykę korekcyjną, oraz koło biblijne.

Wszyscy pracownicy szkoły dbają o wszechstronny rozwój uczniów. Uczą prawdy, odpowiedzialności, szacunku, budowania poczucia własnej wartości, motywują do działania.

1.2 Podstawa prawna tworzenia programu wychowawczo-profilaktycznego.

Program wychowawczo-profilaktyczny opracowany został w oparciu o:

• Ustawę z dnia 14 grudnia .2016 r. – Prawo Oświatowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 59);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej ( Dz. U. z 2017 r. poz. 356);
• Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia
  w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii;
• Rozporządzenie Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2018r. poz.214) wprowadziło regulacje kładące szczególny nacisk na konieczność prowadzenia działań profilaktycznych wymierzonych w używanie środków zastępczych (tzw. dopalaczy).

• Rozporządzenie MEN z dnia 25.05.2018 w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki;
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27.04.2016 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych;
• Statut Szkoły Podstawowej nr 1w Jaworzu;
• Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej;
• Konwencję o Prawach Dziecka;
• Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

1.3. Charakterystyka środowiska wychowawczo-profilaktycznego

Analiza środowiska wychowawczo-profilaktycznego została opracowana w oparciu o diagnozę przeprowadzoną w bieżącym roku szkolnym wśród: rodziców, uczniów klas I-VIII oraz nauczycieli. Analiza uzyskanych wyników ujawniła obszary wymagające uwzględnienia podczas opracowania programu wychowawczo – profilaktycznego na rok szkolny 2019/20. Należą do nich:

• psychoedukacja rodziców oraz uczniów na temat środków psychoaktywnych,
• trudności wychowawcze z uczniami, budowanie autorytetu Rodziców,
• brak umiejętności kompromisowego rozwiązywania konfliktów wywołujących zachowania agresywne,
• powiększająca się liczba uczniów z deficytami rozwojowymi (uczniowie posiadający opinie i orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego).

W wyniku przeprowadzonych rozmów z wychowawcami, nauczycielami oraz informacji otrzymanych z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, można było zdiagnozować sytuację rodzinną uczniów. Wytypowano uczniów wymagających pomocy i wsparcia ze strony szkoły.  W toku realizacji programu wzmacniane będą czynniki chroniące,  a niwelowane czynniki ryzyka.

Przez czynniki chroniące rozumiemy własności indywidualne, relacje z ludźmi oraz zasoby środowiska, które mogą neutralizować działanie czynników ryzyka. Do czynników chroniących zaliczyć można:

–    indywidualne cechy dzieci i młodzieży, ich predyspozycje i umiejętności pomagające  w procesie pozytywnej adaptacji np.: poziom inteligencji dziecka, zdolności uczenia się, umiejętności koncentracji uwagi, zdolności werbalne, pozytywny temperament (towarzyskie usposobienie), mechanizmy samokontroli np. panowanie nad złością, umiejętności społeczne np. porozumiewanie się, pozytywny obraz siebie i wiara w swoje możliwości np. poczucie własnej wartości, optymizm i pogoda ducha, procesy motywacyjne np. posiadanie planów i celów życiowych oraz poczucie koherencji,

–    wspierające relacje z bliskimi osobami czyli konstruktywne relacje młodego człowieka z osobami z najbliższego otoczenia: rodzicami (nadzorowanie i monitorowanie zachowań dziecka, komunikowanie dziecku oczekiwań dotyczących przestrzegania norm społecznych i zachowań prozdrowotnych, zaangażowanie rodziców w naukę   i obowiązki szkolne dziecka), a także bliskie relacje z  rówieśnikami (pozytywne relacje), nieformalnych mentorów,

– pozytywne cechy środowiska rodzinnego. Pozytywne relacje z dziećmi stanowią jeden  z silniejszych czynników chroniących przed rozwojem zespołu zachowań problemowych (nadużywania substancji psychoaktywnych, ryzykownych zachowań seksualnych, agresji, wykroczeń i problemów szkolnych) u młodzieży w okresie dojrzewania,

–    wsparcie płynące ze środowiska pozarodzinnego (cechy środowiska lokalnego i miejsca zamieszkania). Wymienić tu można: bezpieczne sąsiedztwo, dobry klimat szkoły, wsparcie nauczycieli, konstruktywne formy aktywności dostępne w społeczności lokalnej, takie jak: wolontariat, wspólnoty religijne, organizacje młodzieżowe oraz dostęp do miejsc rekreacji, świetlic i klubów młodzieżowych. Duże znaczenie ma dostęp do zasobów materialnych oraz „kapitału społecznego”, czyli wsparcia, opieki i pomocy ze strony mentorów i mieszkańców społeczności. Sprzyja to pozytywnemu rozwojowi dzieci i młodzieży. Ważną rolę odgrywa również jakość opieki specjalistycznej nad młodzieżą i rodziną, a w tym dostęp do ośrodków zdrowia, poradni specjalistycznych i ośrodków interwencji kryzysowej.

Czynniki chroniące nie usuwają negatywnych doświadczeń lub niekorzystnych czynników z życia dorastającego człowieka, lecz pomagają mu zmagać się z nimi z dobrym skutkiem. Działanie czynników chroniących polega na zwiększaniu ogólnej odporności młodego człowieka, wyzwalaniu motywacji i energii do walki z przeciwnościami, na uruchamianiu procesów odwrotnych do tych, które prowadzą do choroby, zaburzeń zachowania lub nieprzystosowania.

Przez czynniki ryzyka rozumiemy właściwości indywidualne, cechy środowiska społecznego i efekty ich interakcji, które wiążą się ze zwiększonym ryzykiem powstawania nieprawidłowości, zaburzeń, chorób lub przedwczesnej śmierci.

Na podstawie wiedzy o czynnikach ryzyka możemy przewidywać wystąpienie niepożądanych zjawisk, np. zachowań problemowych młodzieży, ale czynniki ryzyka nie są przyczynami w ścisłym znaczeniu tego słowa. Pojawienie się czynników ryzyka nie musi nieuchronnie prowadzić do negatywnych konsekwencji, ale wyraźnie zwiększa ryzyko ich wystąpienia. Zachowania problemowe/ryzykowne młodzieży są wypadkową statusu społeczno-ekonomicznego rodziny, relacji interpersonalnych w rodzinie, umiejętności rodziców, cech indywidualnych dziecka, postaw i zachowań rówieśników, klimatu społecznego szkoły i cech środowiska zamieszkania.

Trudno z tej listy wyłonić jeden dominujący czynnik lub grupę czynników. Ponadto w przypadku zachowań ryzykownych młodzieży mamy do czynienia z konstelacją czynników ryzyka zmieniającą się w różnych okresach rozwojowych:

– ekspozycja w okresie prenatalnym i wczesnego dzieciństwa na czynniki ryzyka np. alkohol może zwiększać niebezpieczeństwo późniejszych problemów z zachowaniem dziecka,

– w okresie wczesnego dzieciństwa ryzyko rozwoju późniejszych problemów istotnie się zwiększa, gdy okazuje się, że dziecko ma „trudny temperament”. Trudny temperament dziecka opisywany jest często jako impulsywność, negatywna emocjonalność, agresywność, skłonność do demonstrowania złości, wyższy niż przeciętny poziom aktywności i pobudzenia, oporność na uspokajanie. Ryzyko zakłóceń prawidłowego rozwoju dziecka bardzo się zwiększa jeśli trudny temperament dziecka współwystępuje z innymi czynnikami ryzyka w rodzinie np. nadużywaniem alkoholu przez rodziców, zaniedbywaniem dziecka przez rodziców, nieprawidłowym odżywianiem dziecka, surowymi praktykami wychowawczymi (karami cielesnymi, karceniem itd.). Taka niekorzystna konstelacja czynników może zakłócać rozwój pozytywnych relacji między dzieckiem i matką (podstawowej więzi zapewniającej dziecku bezpieczeństwo) i w ten sposób utrudniać prawidłowy rozwój emocjonalny i społeczny dziecka,

–    w okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym istotnymi z punktu widzenia rozwoju zachowań problemowych w przyszłości stają się trudności w relacjach społecznych dziecka. Pojawiające się na tym etapie rozwoju zachowania agresywne są znaczącym predyktorem wielu późniejszych problemów, w tym aktów przemocy, wykroczeń i przestępstw popełnianych przez nieletnich, problemów związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych. Agresywne zachowania dzieci w wieku przedszkolny i wczesnoszkolnym czynią dzieci bardziej podatnymi na odrzucenie przez dobrze przystosowanych rówieśników, co z kolei zwiększa poziom frustracji i otwiera im drogę do wiązania się z grupami nieprzystosowanych społecznie rówieśników. Te dwa czynniki ryzyka – wczesne agresywne zachowania i odrzucenie przez rówieśników – są bardzo często powiązane z wczesnymi niepowodzeniami i trudnościami w nauce,

– niepowodzenia w nauce na poziomie nauczania początkowego, takie jak trudności w opanowaniu podstaw czytania i pisania, w połączeniu z deficytami poznawczymi dziecka (niższy poziom inteligencji, deficyty koncentracji i uwagi) i zaniedbaniami ze strony rodziców np. brak odpowiednich dla wieku zabaw edukacyjnych, książek,

– w okresie dojrzewania do czynników już wcześniej istniejących dołączają nowe, związane z biologicznym i psychospołecznym dojrzewaniem. Wzrasta znaczenie wpływów rówieśniczych, którym zwykle towarzyszy eksperymentowanie z zachowaniami ryzykownymi. Utrzymywanie relacji z młodzieżą używającą substancji psychoaktywnych, młodzieżą popełniającą wykroczenia i inne zachowania antyspołeczne jest jednym z silniejszych i potwierdzonych w wielu badaniach czynników ryzyka zachowań problemowych

– brak odpowiedniego nadzoru i wsparcia ze strony rodziców,

– trudności w rozwiązywaniu problemów i konfliktów na linii rodzice-nastolatek są czynnikami z poziomu rodziny, które sprzyjają wchodzeniu w nieformalne związk z „trudną” młodzieżą.

Ze względu na powiększający się z wiekiem zakres kontaktów społecznych nastolatka, większego znaczenia nabiera otoczenie społeczne – szkoła i miejsce zamieszkania,

– ekspozycja na przemoc w szkole lub miejscu zamieszkania,

–    brak wsparcia ze strony nauczycieli i innych dorosłych odpowiedzialnych za wychowywanie młodzieży,

–    duża dostępność alkoholu i narkotyków,

–    wpływy młodzieżowych grup przestępczych.

Dojrzewanie jest okresem, w którym – w niesprzyjających warunkach – kumulują się wpływy wielu czynników ryzyka i dochodzi do eskalacji zachowań ryzykownych.

W związku z powyższym w szkole wykorzystane będą strategie działań mające na celu wzmacnianie czynników chroniących i osłabianie czynników ryzyka:

–    rozwijanie umiejętności życiowych – strategia ta polega na uczeniu młodych ludzi umiejętności, które umożliwią im konstruktywne zaspokojenie ważnych celów i potrzeb wieku dojrzewania. Do takich umiejętności należą, np.: podejmowanie racjonalnych decyzji, rozwiązywanie konfliktów, samokontrola, radzenie sobie ze stresem itp.

–    edukacja normatywna – strategia ta polega na kształtowaniu i wzmacnianiu norm przeciwnych używaniu substancji psychoaktywnych i stosowaniu przemocy, poprzez m.in. korygowanie błędnych przekonań na temat rozpowszechnienia danego niepożądanego zachowania wśród młodzieży,

–    rozwijanie umiejętności rodziców– strategia ta polega na przekazywaniu rodzicom informacji na temat różnych aspektów psychospołecznego funkcjonowania ich dzieci, wzmacnianiu ich umiejętności wychowawczych oraz na zachęcaniu do aktywnego udziału w programie profilaktycznym, w którym bierze udział ich dziecko. Wszystko to zmierza do wzmacniania więzi dziecka z rodzicami,

–    włączanie naturalnych mentorów – strategia ta polega na zapewnieniu dziecku kontaktu z osobą dorosłą spoza rodziny, która udziela wsparcia emocjonalnego, pomaga w rozwiązywaniu różnych problemów, doradza, czuwa nad rozwojem dziecka,

–    budowanie więzi ze szkołą – strategia ta polega na organizowaniu rówieśniczej pomocy, tworzeniu w szkole, dbałości o dobry klimat społeczny czyli o jakość relacji między wszystkimi członkami i grupami społeczności szkolnej.

W działaniach profilaktycznych będą stosowane również strategie uzupełniające  czyli takie, które same w sobie nie wpływają skutecznie na ograniczenie czy eliminację danego zachowania ryzykownego jednak zastosowane razem ze strategiami wiodącymi wzmacniają ich pozytywne działanie:

–    przekaz wiedzy w profilaktyce zachowań ryzykownych powinien dotyczyć rzetelnych, aktualnych informacji na temat przede wszystkim rozmiarów rozpowszechnienia danego zjawiska oraz bezpośrednich negatywnych następstw tych zachowań poprzez np. dyskusje czy debaty z młodzieżą,

–    organizacja czasu wolnego to zapewnienie młodzieży atrakcyjnych form spędzania czasu wolnego jako alternatywy dla zachowań ryzykownych,

–    edukacja rówieśnicza to włączanie naturalnych i odpowiednio przygotowanych liderów rówieśniczych w realizację określonych zadań prowadzonych w ramach programu profilaktycznego,

–    trening umiejętności odmawiania to ćwiczenie umiejętności rozpoznawania i radzenia sobie z negatywnymi wpływami społecznymi, w tym z presją rówieśniczą.

1.4. Preferowane wartości uznawane przez społeczność szkolną

Ustalenie wartości ważnych dla społeczności szkolnej jest niezbędnym i kluczowym  elementem w budowaniu programu wychowawczo-profilaktycznego. Najważniejsze wartości uznawane przez poszczególne podmioty szkolne to:

• bezpieczeństwo,
• rodzina,
• szczęście,
• miłość,
• prawda,
• przyjaźń,
• zdrowie,
• mądrość,
• odwaga i sprawiedliwość,
• wiara i tolerancja,
• lojalność i szacunek.

Powyższe wartości stały się jednym z kryterium konstruowania celów programu wychowawczo-profilaktycznego.

1.5. Model absolwenta

Uczeń kończący ośmioletnią szkołę podstawową:

• poprawnie posługuje się językiem polskim a także językiem obcym w zakresie podstawowym,

• potrafi uczyć się samodzielnie,

• potrafi organizować i oceniać swoją pracę,

• potrafi korzystać z różnych źródeł informacji,

• potrafi prezentować swoje zdanie,

• umie szanować poglądy innych,

• potrafi efektywnie pracować w zespole,

• potrafi wykorzystać w praktyce zdobytą wiedzę,

• odznacza się wrażliwością na piękno otaczającego świata,
• szanuje wartości i godność ludzką,
• zna podstawowe wartości ważne w życiu każdego człowieka i stara się nimi kierować,
• zna i respektuje prawa człowieka i normy właściwego zachowania,
• ma poczucie przynależności do rodziny, społeczności szkolnej, lokalnej, regionu i kraju,
• prezentuje postawę patriotyczną,
• zna symbole narodowe, regionalne i wie jak się wobec nich zachować,
• ma świadomość zagrożeń wynikających z uzależnień, niezdrowego trybu życia i chorób cywilizacyjnych,
• zna zasady bezpiecznego korzystania z cyberprzestrzeni i nośników multimedialnych,
• postępuje zgodnie z zasadami higieny i dba o swoje zdrowie psychiczne
  i fizyczne,
• dba o środowisko i propaguje postawy proekologiczne,
• posiada wiedzę i umiejętności potrzebne do dalszej nauki.

2.1 Cele ogólne i szczegółowe programu

Główny cel wychowania: Wszechstronny rozwój ucznia.

Główny cel profilaktyki: Wspomaganie wychowania i kompensowanie jego niedostatków.

–        przygotowanie uczniów do właściwego pełnienia ról społecznych,

–        podejmowanie działań na rzecz środowiska  szkolnego i lokalnego,

–        kształtowanie postawy działającej na rzecz ochrony środowiska,

–        rozwijanie zainteresowań ekologią,Formowanie u uczniów poczucia godności własnej osoby i szacunku dla godności innych osób–        kształtowanie przyjaznego klimatu
w szkole,-        budowanie prawidłowych relacji między uczniami oraz relacji uczniów i nauczycieli,
a także nauczycieli, rodziców i uczniów,

–        integrowanie zespołów klasowych poprzez samorządność,

–        przygotowanie ucznia do życia w świecie poprzez ukazywanie różnych aspektów życia społecznego,

–        rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych, społecznych i życiowych wśród uczniów (wyrażanie własnych emocji, radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych),

–        zwiększenie świadomości uczniów na temat powstawania, funkcjonowania, przejawów
i skutków dyskryminacji oraz poznanie narzędzi ich zwalczania,

–        kształtowanie postawy tolerancji i szacunku dla drugiego człowieka,Rozwijanie kompetencji takich jak kreatywność, innowacyjność,
i przedsiębiorczość

–     kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów, stosowania własnych strategii,

–     kształtowanie samodzielności i podejmowania własnych decyzji,

–     kształtowanie wytrwałości w dążeniu do celu,

–     wspieranie wypowiadania różnych myśli
i swobody wymiany poglądów,

Rozbudzanie ciekawości poznawczej uczniów, motywacji do nauki

–        rozbudzanie potrzeb psychicznych i zainteresowań  uczniów poprzez uczestniczenie w zajęciach dodatkowych pozalekcyjnych i pozaszkolnych,

–        wzmacnianie wiary we własne możliwości,

Wyposażenie uczniów w taki zasób wiadomości oraz kształtowanie takich umiejętności, które pozwalają w sposób bardziej dojrzały i uporządkowany zrozumieć świat  –    kształcenie umiejętności pokonywania
trudności,-        przygotowanie uczniów do życia poprzez ukazanie różnych aspektów życia społecznego,

–        dawanie możliwości rozwijania zainteresowań ucznia,

–        kształcenie umiejętności dzielenia się wiedzą,Wspieranie ucznia w rozpoznawaniu własnych predyspozycji i określaniu drogi dalszej edukacji–        pomaganie uczniom w rozpoznaniu
i odkrywaniu swoich zainteresowań,-        dostarczenie podstawowej wiedzy na temat rynku pracy,

–        planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych,

–        przygotowanie uczniów do dalszej edukacji,

–        prowadzenie w szkole doradztwa zawodowego,Kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym i odpowiedzialności za zbiorowość

–        rozwijanie kompetencji społecznych uczniów, angażowanie w wolontariat,

–        wzmacnianie wśród uczniów więzi ze szkołą oraz społecznością lokalną,

Ukazywanie wartości wiedzy jako podstawy do rozwoju umiejętności–        zapewnienie uczniom możliwości zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych do ukończenia szkoły podstawowejKształtowanie postawy  dojrzałego i odpowiedzialnego czytelnika, przygotowanego do otwartego dialogu z literaturą

–        rozbudzenie zamiłowania do czytania,

–        wprowadzenie uczniów w świat literatury,

–        wyposażenie w kompetencje czytelnicze potrzebne do krytycznego odbioru tekstów kultury,

Kształtowanie postaw prozdrowotnych uczniów

–        podejmowanie działań służących promocji zdrowego stylu życia,

–        podejmowanie działań prozdrowotnych,

–        kształtowanie postaw sprzyjających wzmacnianiu zdrowia własnego i innych ludzi,

–        tworzenie warunków do prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego uczniów

Zapobieganie problemom i sytuacjom problemowym dzieci i młodzieży

–        podejmowanie działań mających na celu przeciwdziałanie pojawiania się zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych przez uczniów,

–        wprowadzenie profilaktyki agresji i przemocy, w tym cyberprzemocy,

–        wprowadzenie profilaktyki uzależnień od gier komputerowych, Internetu,

–        kształtowanie umiejętności uczniów
w zakresie prawidłowego funkcjonowania
w środowisku cyfrowym,

–        rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych, społecznych i życiowych wśród uczniów (samokontrola, radzenie sobie ze stresem, rozpoznawanie i wyrażanie własnych emocji),

–        kształtowanie właściwych postaw rodziców wobec dzieci,

–        czynienie starań o poprawę sytuacji materialnej uczniów z rodzin dysfunkcyjnych oraz niewydolnych wychowawczo

2.2. Plan działań wychowawczo-profilaktycznych

1. Wspieranie indywidualnego rozwoju ucznia, stosownie do jego potrzeb
   i możliwości.

-diagnoza techniki i tempa czytania w klasach II-IV,

– diagnoza czytania ze zrozumieniem w klasach V-VII,

-diagnoza Skali Ryzyka Dysleksji klas I,

– diagnoza zespołów klasowych

pedagog

logopeda

wychowawcy

na bieżąco

IX 2019

X 2019,

X2019 / V2020

X 2019

IX 2019

cały rok szkolny

Rozpoznawanie grupy uczniów: zbieranie danych o stanie zdrowia, sytuacji rodzinnej, relacjach z rówieśnikami,

pedagog

pielęgniarka szkolna

wychowawcy

na bieżąco

Wytypowanie uczniów
na zajęcia:
korekcyjno-kompensacyjne, wyrównawcze, logopedyczne
i specjalistyczne uwzględniające indywidualne potrzeby,wychowawcy  pedagog, psychologwrzesień 2019,
na bieżąco zgodnie
z potrzebami
5.Współpraca                    ze specjalistamiWspółpraca ze specjalistami: pedagogiem, psychologiem, logopedą

wychowawcy

nauczyciele

cały rok

Współpraca z PPP

wychowawcy  pedagog, psycholog

cały rok,
zgodnie
z potrzebami
Współpraca z GOPS, Pełnomocnikiem
ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policją, kuratorami sądowymi
i asystentami rodzin,pedagogcały rok,
zgodnie
z potrzebami
6.Współpraca
z rodzicami/opiekunami

Zebrania rodziców /opiekunów prawnych,

Konsultacje

wychowawcy

nauczyciele

według harmonogramu zebrań
i konsultacji
Angażowanie rodziców do współpracy przy organizowaniu wycieczek i uroczystości klasowych, imprez okolicznościowych, oraz
w pracę na rzecz Rady Rodziców,

wszyscy nauczyciele

na bieżąco

Informowanie rodziców o instytucjach pozaszkolnych pomagających rodzinie,

Gazetka prawna dla rodziców

Pedagog, psycholog

Wyznaczeni nauczyciele

zgodnie
z potrzebami

na bieżąco
Informowanie rodziców o formach pomocy, z jakich mogą skorzystać ich dzieci na terenie szkoły,

wychowawcy

pedagog, psycholog

na bieżąco

Poszerzanie wiedzy na temat uzależnień od substancji psychoaktywnych oraz usprawnienie umiejętności  rozpoznawania przejawów zachowań ryzykownych wśród dzieci,

Dostarczenie rodzicom wiedzy dotyczącej pomocy specjalistycznej, zwłaszcza w zakresie przeciwdziałania używaniu środków i substancji psychoaktywnych,

Uświadamianie zagrożeń związanych z okresem dorastania oraz podnoszenie poziomu wiedzy na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego w okresie adolescencji,

Uświadomienie konsekwencji prawnych związanych z naruszaniem przepisów ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii oraz procedur postępowania obowiązujących w sytuacji zagrożenia uzależnieniami.

Pomoc w budowaniu autorytetu rodziców w okresie dojrzewania

pedagog

psycholog

specjaliści, Policja

Spotkanie ze specjalistą

Gazetka prawna- nauczyciele odpowiedzialni

Psycholog PPP

Pedagog/

Psycholog szkolny

na bieżąco

XII 2019

Na bieżąco

V 2020

Udzielanie wskazówek do pracy z dzieckiem w domu

wychowawcy

nauczyciele

pedagog

na bieżąco
7.

Budowanie poczucia  własnej wartości

Wzmacnianie postawy samodzielności i odpowiedzialności uczniów ( wycieczki do zakładów pracy, giełda talentów, projekty edukacyjne)

Doradca zawodowy, wychowawcy, nauczyciele

w ciągu całego roku szkolnego

Promowanie sukcesów, prezentowanie prac
i osiągnięć uczniów,

wychowawcy

dyrektor

w ciągu całego roku szkolnego
Nagradzanie za dobre wyniki w nauce – różnorodne formy nagradzania uczniów (książki, dyplomy, podziękowania),wychowawcy  dyrektorna bieżąco
Prezentacja uzdolnień, talentów, zainteresowań poprzez udział
w konkursach przedmiotowych, plastycznych, zawodach sportowych, koncercie „Giełda talentów”,

nauczyciele odpowiedzialni

opiekun SU

zgodnie
z kalendarzem wydarzeń, świąt
i uroczystości
8.Rozwijanie systemu pomocy materialnej           i społecznejOrganizowanie wolontariatu

opiekun SU

nauczyciele

cały rok szkolny
Organizowanie dożywiania uczniów – pozyskanie sponsorów z zewnątrz,

wychowawcy

pedagog

w ciągu całego roku
Monitorowanie sytuacji materialnej i rodzinnej uczniów,

wychowawcy

pedagog

w ciągu całego roku
Współpraca z GOPS, kuratorami sądowymi i asystentami rodzin,

pedagog

w ciągu całego roku
Pozyskiwanie pomocy
i wsparcia finansowego Rady Rodziców i sponsorów (firmy zewnętrzne, osoby prywatne)

dyrektor

wychowawcy

pedagog

w ciągu całego roku

9.Tworzenie warunków doskonalenia sprawności i kondycji fizycznejZajęcia pozalekcyjne sportowe, lekcje wychowawcze na temat dbania o sprawność fizyczną

wychowawcy,

nauczyciele zajęć wychowania fizycznego

w ciągu całego roku szkolnego

Organizacja wycieczek klasowychwychowawcy nauczyciele

Wrzesień/

październik 2019

maj/czerwiec 2020

Szkolny Rajd Ekologiczny

nauczyciele

wychowawcy

Wrzesień 2019
Organizacja Dnia Sportu

nauczyciel wych. fiz.

29 V 2020
10.Kształtowanie postaw prozdrowotnych

Realizacja programu „Śląska Sieć Szkół promujących zdrowie”

Koordynatorzy

,nauczyciele

Cały rok

Prawidłowa organizacja stanowiska pracy, dostosowanie krzeseł i ławek do wzrostu uczniów

wychowawcy klas

wrzesień 2019/ na bieżąco

Lekcje dotyczące właściwej higieny ciała i zdrowego odżywiania,pielęgniarka szkolna, wychowawcyzgodnie
z potrzebami
Upowszechnienie
i realizacja w szkole programów służących promocji zdrowego stylu życia.

dyrektor,

intendentka,

pedagog,

wychowawcy

cały rok

Realizacja innowacji pedagogicznej ”ABC zdrowego stylu życia”

wychowawcy

cały rok

Udział w programie „Mleko, owoce i warzywa”

wychowawcy

cały rok

Zajęcia z wychowawcą dotyczące zdrowego odżywiania i higieny nauki.wychowawcywg tematyki zajęć
Diagnoza uczniów pod kątem problemów zdrowotnych (badania wzroku, słuchu, wad postawy),pielęgniarka szkolnazgodnie
z potrzebami
Spotkania członków  Zespołu Wychowawczo-Profilaktycznego mające na celu określenie bieżących potrzeb w zakresie wychowania i profilaktyki,

pedagog,

wychowawcy

zgodnie z harmonogramem spotkań

Zamieszczenie na stronie internetowej szkoły informacji o realizowanych działaniach profilaktycznych,

pedagog

na bieżąco

Jaki wpływ ma nikotyna na organizm człowieka

Wychowawca,

Pedagog

wg tematyki zajęć

Zajęcia z wychowawcą
i warsztaty szkoleniowe
w klasach dotyczące bezpiecznego korzystania
z sieci, mediów społecznościowych w tym cyberprzemocy,Warsztaty dla klas IV –V,

Program „Owce w sieci” klasy 2-3

Warsztaty profilaktyczne przeprowadzane przez specjalistę dotyczące cyberprzemocy, agresji, odpowiedzialności za czyny karalne dla klas 6,

pedagog,

wychowawcy,

nauczyciele,

nauczyciel informatyki

wychowawcy, pedagog

specjalista, pedagog

wg tematyki zajęć

marzec 2020

listopad 2019

marzec 2020

11.Przygotowanie              do zrozumienia                     i akceptacji przemian okresu dojrzewaniaLekcje dotyczące okresu dojrzewania jego przemian oraz higieny ciała.

nauczyciel przyrody,

nauczyciel wdż, pielęgniarka szkolna

w ciągu całego roku

Podniesienie poziomu wiedzy nauczycieli i rodziców na temat budowania autorytetu rodziców– spotkanie ze specjalistą,

Dyrektor,

pedagog

XII 2019,

II Kształtowanie pozytywnych postaw społecznych i promowania bezpiecznych zachowań.

III Kształtowanie więzi z krajem ojczystym, poszanowanie dla dziedzictwa narodowego oraz innych kultur i tradycji.

IV Rozwijanie poczucia jedności człowieka z otaczającym światem.

2.3 Tematyka zajęć do realizacji podczas godzin z wychowawcą

 w klasach I – VIII

Klasy 1

1. Zajęcia integracyjne z wychowawcą
2. Zajęcia integracyjne z wychowawcą i psychologiem
3. Samoświadomość –Moje mocne strony
4. Samoświadomość- To właśnie Ja
5. Moje miejsce odpoczynku
6. Co mnie martwi.
7. Wyrażanie uczuć
8. Moje pragnienia.
9. Słuchanie i niesłuchanie
10. Komunikacja i nieporozumienia
11. Spotkanie z Policjantem-Bezpieczeństwo

Klasa 2

Dwie godziny zajęć dotyczących cyberprzemocy na podstawie filmików „Owce w sieci”

1. Zajęcia integracyjne z wychowawcą
2. Komunikacja i nieporozumienia
3. Współpraca
4. Sny
5. Moja złość
6. Obraźliwe przezwiska
7. Skarżenie
8. Strach
9. Spotkanie z Policjantem-Bezpieczeństwo

Klasa3

Dwie godziny zajęć dotyczących cyberprzemocy na podstawie filmików „Owce w sieci”.

Dwie godziny technik uczenia się.

1. Zajęcia integracyjne z wychowawcą
2. Co mnie martwi
3. Słuchanie i niesłuchanie
4. Współpraca
5. Konflikty
6. Przyjaźń
7. Prawa dzieci
8. Wymarzona szkoła
9. Samoświadomość
10. Spotkanie z Policjantem- Bezpieczeństwo

Klasa4

 Dwie godziny technik uczenia się

Dwie godziny warsztatów profilaktycznych „CYBERPRZEMOC”-zaproszony specjalista

1. Zajęcia integracyjne z wychowawcą
2. Zajęcia integracyjne z wychowawcą i psychologiem
3. Poznajemy siebie
4. Pokochajmy siebie
5. Idealne miejsce relaksu
6. Podróż w czasie
7. Wyrażanie uczuć
8. Przekazywanie uczuć
9. Moja złość
10. Rozwiązywanie konfliktów

Klasy 5

Dwie godziny technik uczenia się

Dwie godziny warsztatów profilaktycznych „CYBERPRZEMOC”-zaproszony specjalista

1. Zajęcia integracyjne z wychowawcą.
2. Moja złość
3. Rozwiązywanie konfliktów
4. Konflikt chłopcy dziewczynki- mediacje
5. Strach
6. Smutek
7. Spojrzenie w przyszłość
8. Moje obowiązki
9. Gdy dzieci łamią prawa dzieci

Klasa 6

 Dwie godziny technik uczenia się

Dwie godziny warsztatów profilaktycznych „Odpowiedzialność karna za czyny popełniane przez nieletnich”-zaproszony specjalista

1. Zajęcia integracyjne z wychowawcą.
2. Spojrzenie w przyszłość
3. Gdy dorośli łamią prawa dzieci
4. Wartości
5. Naruszanie wartości
6. Mój ulubiony bohater filmowy
7. Zazdrość
8. Miłość
9. Wyrażanie wdzięczności

Klasa 7

Dwie godziny technik uczenia się

Dwie godziny warsztatów profilaktycznych „Dopalacze-substancje psychotropowe”-zaproszony specjalista

1. Zajęcia integracyjne z wychowawcą.
2. Spojrzenie w przyszłość
3. Gdy dorośli łamią prawa dzieci
4. Wartości
5. Naruszanie wartości
6. Mój ulubiony bohater filmowy
7. Zazdrość
8. Miłość
9. Wyrażanie wdzięczności

Klasa 8

 Dwie godziny technik uczenia się

Dwie godziny warsztatów profilaktycznych „Dopalacze-substancje psychotropowe”-zaproszony specjalistą

1 Spojrzenie w przyszłość

2. Prawa młodych
3. Moje obowiązki

4 Konstruktywne rozwiązywanie konfliktów

5. Konflikty pomiędzy rodzicami a dziećmi
6. Co możemy zrobić, gdy naruszane są wartości?

7.Wpływ substancji zmieniających świadomość na ludzi.

2.4 Kalendarz świąt i uroczystości szkolnych

3.1.  Sposoby ewaluacji programu

Zawarte treści w Programie Wychowawczo-Profilaktycznym są znane i realizowane przez wszystkich nauczycieli.  Realizacja programu odbywa się w ramach:

• zajęć prowadzonych przez nauczycieli,
• zajęć prowadzonych przez nauczycieli biblioteki, świetlicy oraz specjalistów,
• godzin do dyspozycji wychowawcy,
• zajęć pozalekcyjnych prowadzonych przez szkołę,
• zajęć prowadzonych przez psychologa i pedagoga,
• zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Działania zawarte w Programie Wychowawczo-Profilaktycznym będą monitorowane. Ewaluacja działań przeprowadzona będzie pod koniec roku szkolnego. Wnioski z niej wynikające będą stanowiły podstawę do udoskonalenia programu.

Cel główny ewaluacji:

• podniesienie efektywności pracy profilaktycznej i wychowawczej szkoły.

Cele szczegółowe:

• uzyskanie informacji o przebiegu realizacji działań wychowawczo-profilaktycznych,
• poznanie ewentualnych trudności i niedociągnięć, które pojawią się w trakcie realizacji programu,
• dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu.

Kryteria ewaluacji:

• zgodność efektów programu z założonymi celami,
• zgodność z obowiązującymi przepisami.

Pytania kluczowe

Jaki jest stopień znajomości Programu Wychowawczo-Profilaktycznego przez uczniów, rodziców i nauczycieli?

Jak oceniają przydatność i skuteczność realizowanych zadań Wychowawczo-Profilaktycznych uczniowie i nauczyciele?

W jaki sposób realizacja tego programu wpływa na rozwój ucznia, jego funkcjonowanie
w środowisku szkolnym i pozaszkolnym?

Metody zdobywania informacji:

• analiza dokumentacji szkolnej (dzienniki lekcyjne, arkuszy ocen, uwagi),
• ankiety i jej analiza,
• rozmowy z uczniami, rodzicami,

Próba:

Losowo wybrani nauczyciele, rodzice, uczniowie.

3.2 Zakończenie

Wychowanie jest procesem doskonalenia się człowieka, który przez swoje wybory
i działania rozwija się, buduje postawy, uświadamia sobie cele życiowe. Kształcenie
i wychowanie sprzyja rozwijaniu postaw obywatelskich, patriotycznych i społecznych uczniów. Nauczyciele, rodzice, politycy a więc wszyscy, którzy modyfikują zacho­wania ludzi, jednocześnie kształtują cechy osobowości. Efekty kształtowania tych cech za­leżą
w dużym stopniu od postaw. Postawy są bowiem jednym z zasadniczych warunków organizacji osobowości człowieka.

Każda szkoła wypracowując system działań wychowawczo – profilaktyczny eliminuje

zagrożenia wśród uczniów, wzmacnia ich właściwe zachowania i postawy. Nauczyciel natomiast w swojej pracy, by kształtować dane postawy musi być wiarygodnym i dawać   przykład dla uczniów.

Bibliografia

Artykuł, Pojęcie postawy w socjologii edukacji

Artykuł, Psychologia życia codziennego

Graś Z. B., Profilaktyka w szkole, Warszawa 2006

Mika S., Psychologia społeczna, PWN 1984

Raczkowska J., Na tropach rodzicielskich niepowodzeń, Warszawa 1988

Simm M., Węgrzyn-Jonek E., Budowanie szkolnego programu profilaktyki, RUBIKON 2002

Soborski W., Postawy  ich badanie i kształtowanie, WSP Kraków 1987

Szymańska H., Jak zbudować program wychowawczo-profilaktyczny, aby był ciekawy
i skuteczny oraz  zgodny z reformą oświaty, EKO-TUR 2017

Szymańska J., Programy profilaktyczne, Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, Warszawa 2000

Ziemska M., Postawy rodzicielskie, WP Warszawa 1973

https://www.opoka.org.pl/Psychologia a Formacja

https://parenting.pl/ksztaltowanie-postaw-uczniów

Teorie zmian postaw

Powiązane wpisy:

Informacje dla Rodziców Ożywiamy informatykę! Program orientacji zawodowej oraz doradztwa zawodowego „R jak robot”